Қазақстан Республикасы оқу-ағарту министрлігінің балалардың құқықтарын қорғау комитеті (бұдан әрі-Комитет) хабарлайды: - 1994 жылғы 8-маусымында Қазақстан Республикасы ратификациялаған бала құқықтары туралы конвенцияның 31-бабына сәйкес қатысушы мемлекеттер баланың демалу және бос уақыт...
Қазақстан Республикасы оқу-ағарту министрлігінің балалардың құқықтарын қорғау комитеті (бұдан әрі-Комитет) хабарлайды:
- 1994 жылғы 8-маусымында Қазақстан Республикасы ратификациялаған бала құқықтары туралы конвенцияның 31-бабына сәйкес қатысушы мемлекеттер баланың демалу және бос уақыт өткізу құқығын, оның жасына сәйкес ойындар мен ойын-сауық іс-шараларына қатысу құқығын таниды;
- «Балаларды денсаулығына және дамуына зиян келтіретін ақпараттан қорғау» 39-бабына сәйкес «Бала құқықтары туралы» Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 8- тамызындағы N345 Заңына сәйкес балаларға баланың рухани және адамгершілік дамуына зиян келтіретін кинофильмдер мен мультфильмдер көрсетуді жүзеге асыруға тыйым салынды.
Бұдан басқа, Қазақстан заңнамасы бұқаралық мәдениет туындыларына (фильмдерге, телешоуларға) қатысты жас шектеулерін белгілейді. Мәселен, «Кинематография туралы» Қазақстан Республикасының 2019 жылғы 3-қаңтарындағы № 212-VІ ҚР-ның Заңының «Фильмдердің жас классификациясы» 8-бабына сәйкес Қазақстан Республикасында өндірілген барлық фильмдерге және Қазақстан Республикасының аумағына прокаттау мақсатында әкелінетін фильмдерге жас санаттары беріле отырып, жас классификациясы жүзеге асырылады.
Фильмнің жас санаты туралы ақпарат еліміздің балаларды денсаулығы мен дамуына зиян келтіретін ақпараттан қорғау туралы заңнамасына сәйкес көрсетілуі және көрермендерге қолжетімді болуы тиіс.
Алайда, кинофильмдерді көру үшін жас шектеулерінің заңды жіктелуін кинотеатрлар билеттерді сату кезінде әрдайым сақтай бермейді, кәмелетке толмаған балалары бар отбасылардың «ересек» көркем фильмдерге бару фактілері жиілеп кетті.
Жоғарыда айтылғандарға байланысты Комитет балалардың құқықтарын қорғау саласындағы уәкілетті орган ретінде осы мәселе бойынша шұғыл шаралар қабылдауды сұрайды және әкімдіктер мен мәдениет мекемелеріне ұсынады:
- кинотеатрлар мен прокат ұйымдарының әкімшілігімен, кассирлерімен және қызметкерлерімен жас талаптары мен жазалау шараларын бұза отырып, киноға билеттерді сатқаны үшін жауапкершілік туралы барлық жерде түсіндіру жұмыстары жүргізілсін (көрсетілген әрекеттер үшін ӘҚБтК-нің 156-бабында белгіленген жауапкершілік шаралары қолданылады. Кәмелетке толмаған көрермендерге жасына байланысты киносеанстарға билеттерді сататын кинотеатр заңсыз әрекеттерді жүзеге асырады. Осыған байланысты, кинотеатр немесе прокат ұйымының басшысы кино және бейне туындыларын көпшілік алдында көрсету ережелерін бұзғаны үшін жауапкершілікке тартылуға тиіс, бұл көрсетілімнің белгіленген уақыты мен көрермендер санатын сақтамауынан көрінеді);
- жас талаптарын бұза отырып, киноға билеттерді сату фактілерін алдын алу мақсатында кешкі және түнгі сеанстар кезінде мәдениет мекемелеріне (кинотеатрларға) рейдтік іс-шаралар жандандырылсын;
- рейдтік іс-шаралардың қорытындысы бойынша әлеуметтік желілерде және БАҚ - та жариялай отырып, ел кинотеатрлары жіберген құқық бұзушылықтардың мониторингі енгізілсін;
- осы мәселе бойынша ата-аналар мен балаларға арналған әдістемелік ұсынымдар әзірленсін.
Осылайша, құзыреті шеңберінде ведомстволық бағынысты ұйымдармен Заңның белгіленген талаптарын сақтау бойынша тиісті жұмыс жүргізуді сұраймыз.
Өз кезегінде, Балалар жылы аясында Комитет түсіндіру жұмыстарын жүргізуді жоспарлап отыр:
- ата-аналармен балаларды баланың адамгершілік дамуына зиян келтіретін ақпарат алудан барынша шектеу жөніндегі шаралар туралы;
балалармен және жасөспірімдермен, егер фильмнің жіктелуі оның жасына сәйкес келмесе, баланың жасына сәйкес келетін ақпаратты ғана алуға құқығы бар заң нормалары туралы, ал кинотеатр бақылаушысының, әкімшісінің немесе кассирінің кәмелетке толмаған көрерменге билетті сатудан бас тартуы негізделген және заңды болып табылады.